ՎԻՃԱԿԱԳԻՐ
ԿԱՊԻ ՄԵՋ ԵՆ ԸՆԴԱՄԵՆԸ 1 ՀՅՈՒՐԵՐ 1 ՕԳՏՎՈՂՆԵՐ 0
|
Каталог файлов
Բաժնում կա 646 նյութ Ցուցադրվել է 201-220 նյութ |
էջ « 1 2 ... 9 10 11 12 13 ... 32 33 » |
Մարգարյանի սենյակը
համեստ, բայց ճաշակավոր կահավորանքով: Դիմացը երկու դուռ, ձախ դուռը տանում
է դեպի նախասենյակ, աջ դուռը՝ դեպի ննջարան: Ձախ կողմը երկու լուսամուտ,
գրքերի պահարան և գրասեղան, գրասեղանի վրա գրքեր, թղթեր է դրության
պարագաներ և լամպ կապույտ լուսամփոփով: Աջ կողմը գահավորակ, երկու բազկաթոռ
և կլոր սեղան. սեղանի վրա ալբոմ և մեծ լամպ: Պատերին նկարներ: Ուր հարկն
է՝ աթոռներ:Գիշեր է: Սենյակը մութն է: Լսվում է դռան զանգակի ձայնը: Երկար
միջոց անցնելուց հետո մտնում են ձախ դռնից Թաթոսը և Թուսյանը: Վերջինիս
ձեռքին մի մեծ, ջարդված ճամպրուկ:
|
Բաթումիից
երկաթուղու մարդատար գնացքը սլանում էր դեպի Թիֆլիս: Թեև ամառը դեռ չէր
վերջացել, բայց օդի մեջ արդեն զգալի էր վաղահաս աշնան ցուրտ շունչը, որ
գուժկան էր 1890-91 թվականի խստաշունչ ձմռան: Շոգեմեքենայի և վագոնների
հանած միակերպ աղմուկն ուղևորների համար անլսելի էր կացուցանում փոթորկի
ձայնը, որ կատաղորեն սուլում ու մռնչում էր դուրսը, Իմերեթի Լեռնուտների
վրա: Նկատելի և հազիվ լսելի էր լինում միայն, թե ինչպես անձրևի խոշոր
կաթիլներն ուժգնությամբ զարկվում էին վագոնների փակ լուսամուտների
ապակիներին և թրջում: Արտասվող ապակիների միջից ոչինչ չէր երևում դուրսը:
Միայն հաճախ, երբ գնացքն անցնում էր փորված տեղերով, հանկարծ երևում և
արագորեն, կարծես պտտվելով, հակառակ կողմն էր վազում բարձր մնացած
հողաթմբերի մուգ զանգվածը:
|
Այժմ ես կարող եմ այդ կնոջ մասին խոսել, որովհետև նա այլևս
չկա... Տարիներ են անցել այն օրից, որ նա իր վերջին բարևը տվավ այս
աշխարհին, թողնելով յուր հիշատակն անծանոթության մեջ: Նրա գերեզմանը վաղուց
ծածկվել է կանաչով, և շուրջ տնկված ուռենիները մեծացել, ուռճացել են և
իրենց քաղցր սոսափյունով օրհներգներ են մրմնջում նրա արդար հոգվո համար:Մեր այս ինքնապաշտ ժամանակում, երբ անձնվիրությունը
դարձել է անգյուտ, ըստ որում մարդիկ նրա պաշտամունքը հատկացրել են
անձնասիրության, այդ կինն յուր սեռի մեջ միակն էր ու առաջինը, որ հասարակաց
բարվույն նվիրվելու ծանրագույն խաչն ստանձնեց, առանց սակայն աշխարհում
ձայն ու աղմուկ հանելու: |
Առավոտյան տասն ու
մեկ ժամն էր: Այրի Նատալիան զգուշությամբ բաց արավ յուր երիտասարդ կենողի
սենյակի դռներն և հարցրեց. Պարոն Ռոստամյան, սուրճ կկամենա՞ք անուշ անել:
Ուղարկեցեք մի բաժակ, ասաց Ռոստամյանը, որ սեղանի մոտ նստած, զբաղված էր
գրությամբ:Այրին դռները ծածկեց և մի րոպեից հետո կրկին երևեցավ, երկու
ձեռներով բռնած մի մատուցարան, որի վրա դրած էին մի բաժակ սուրճ և մի բուռ
քաղցր պաքսիմատ: Այսօր ես եմ եփել, Պետրեն միշտ փչացնում է, ասաց նա, և
բաժակը վերցնելով, հանդիսավոր կերպով դրեց Ռոստամյանի առջև: Մինչև բաժակն
դատարկելն այրին, նստած յուր կենողի դեմ ու դեմ, նայում էր նրա երեսին:
Հավանեցի՞ք, հարցրեց նա, երբ Ռոստամյանը շտապով խմեց սուրճն ու վերջացրեց:
Շնորհակալ եմ, շատ լավն է, պատասխանեց վերջինն և գրիչը վերցրեց:
|
1877 տարվա մայիս
ամիսը
մոտենում
էր
իր
վախճանին:
Աղբակա
Լիանա
դաշտերիցմեկի
վրա,
առավոտյան
մառախուղի
միջից,
հազիվ
երևում
էին
մի
քանի
վրաններ,
սևկապերտից
պատրաստված,
որոնք
բոլորաձև
շարված
էին
մինը
մյուսի
մոտ,
թողնելովիրանց
մեջտեղում
բավական
ընդարձակ
հրապարակ:
Տեսնողը
առաջին
անգամիցկկարծեր,
թե
դրանք
մի
խաշնարած
ցեղի
չադրներ
են,
որ
զետեղվել
էին
այդկանաչազարդ
հովտի
մեջ,
իրանց
անասունների
համար
արոտ
գտնելու:
|
Հայկազն նահապետի
այս դաստակերտը, որ Տրդատ մեծի ձեռքով ավելի շքեղ վերաշինվելով, հայտնի
պատերազմների ժամանակ ծառայել էր պետությանը իբրև անառիկ ամրոց և թե՛
խաղաղության միջոցին պատսպարել յուր մեջ արքունական գանձերն ու
հարստությունները, ինչպես և վտանգների երեսից փախչող իշխանական
ընտանիքներին, ընդնմին մնալով և ապահով ձմերոց հայ զորքերի համար, —
չնայելով ապիրատ Վասակի ձեռքից Վարդանանց օրերում կրած հիմնական
ավերմունքներին — տակավին շեն էր և կանգուն այն օրերում, որոնցից սկսվում է
մեր պատմությունը:Նա գտնվում էր Այրարատ նահանգի Մազազ ու Ոստան գավառները
միմյանցից բաժանող Գեղա լեռան մի ոստի վրա, որը վերջին դարերում, յուր
ծոցում գտնվող Ս. Գեղարդի անունով Գեղարդասար կոչվեցավ:
|
Աբու-Լալա Մահարին,Հռչակավոր բանաստեղծը Բաղդադի,Տասնեակ տարիներ ապրեց Խալիֆաների հոյակապ քաղաքում,Ապրեց փառքի եւ վայելքի մէջ,Հզօրների եւ մեծատուների հետ
սեղան նստեց,Գիտունների եւ իմաստունների հետ
վէճի մտաւ,Սիրեց եւ փորձեց ընկերներին,Եղաւ ուրիշ-ուրիշ ազգերի հայրենիքներում,Տեսաւ եւ դիտեց մարդկանց եւ օրէնքները:Եւ
նրա խորաթափանց ոգին ճանաչեց մարդուն,Ճանաչեց եւ խորագին ատեց մարդուն Եւ
նրա օրենքները:
|
Ձմեռնամուտ օրերից
մեկն էր: Մութը դեռ չէր կոխել երկիրը: Երկինքը պղտոր էր գարնան ջրի պես:
Կատաղի քամին վժժալով ներս էր պրծնում փողոցի մի բերանից, թռցնում էր
առաջին պատահած մարդու գդակը, լիզում էր գետնից աղբն ու փոշին, ծեծում էր
դռներն ու պատուհանները, բարձրացնում, պատովն էր տալիս մանրավաճառի խանութի
ճակատից կախված ցուցանակն ու կորչում փողոցի մյուս բերանից: Լապտերավառը,
սանդուղքն ուսին, փոքրիկ լապտերը ձեռքին, վազում էր լապտերները վառելու:
Փողոցի անկյունում արդեն վառված լապտերը, հողմածեծ, ծռել էր գլուխը և
նայում էր շուրջը կեղտոտ ապակիների միջից` մարդու ցավագար ճպռոտ աչքերի
պես: Ամայի փողոցում մի փոքրիկ շուն կուչ էր եկել մի փակ դռան առջև,
սրթսրթում էր ամբողջ մարմնով և կաղկանձում:
|
Ես սիրում Էի
նրան:Կրկնե՞մ արդյոք սիրո այն խոսքերը, որոնք այնքան ծիծաղելի ու տաղտկալի
են թվում կյանքի հմայքը կորցրած սկեպտիկներին, բայց որոնք մի֊մի
Հայտնություններ են նորաբողբոջ սիրող սրտերի համար։ Ամեն անգամ, որ նայում
Էի նրա զարմանալի պայծառ աչքերին, որոնց մեջ կարծես արևն Էր վառվում, ամեն
անգամ, որ լսում Էի նրա կենսաթրթիռ ծիծաղը, որի մեջ կարծես գարնանային
չարաճճի վտակ էր քլքչում, ամեն անգամ, որ առնում Էի նրան գիրկս ու ականջիս
մոտ լսում նրա կուսական կրծքի հևքը, այտերիս վրա զգում Էի նրա թավիշ մազերի
Էլեկտրականացնող շփումը,– ինձ տիրում Էր այնպիսի այնպիսի մի խենթ զգացում,
որի՛ ազդեցության տակ պատրաստ էի գործել և՛ ամենամեծ առաքինությունը, և՛
ամենամեծ ոճիրը— միսյն թե նա հրամայեր:
|
Գիշերվան մութը գետինն առել էր: Մեկ ոտդ քարին դիպչելիս, հազար տեղ ձեն էր տալիս: Երևանա բերդն ու Նորագեղի բաղերն՝ դաոել էին դիվանոնց բնակարան: Ամեն մեկ քարի, ամեն մեկ թփի տակի՝ հենց իմանում էիր՝ քո հոգեառ հրեշտակը նստած, քեզ ա մտիկ անում, որ սաղ սաղ կուլ տա: Կատաղած Զանգին փրփրել ուզում էր սար ու ձոր բաթմիշ անի, իրար գլխով տա: Մեկ բարակ քամի՝ էս սարսափելի սհաթին՝ մեկ տխուր ձեն բերում էր, կտրվում, էլ եդ քարափներին տալիս, լսողի սիրտը խորովում:
|
Կրեսոս թագավորն
Լիդացվոց, երբ Կյուրոս բոլոր աշխարքի տիրեց ու նրա երկիրն էլ առավ, կռվումը
ղոնշուն, սիրելի, բարեկամ, զորապետ՝ նրան թողեց, ու էն անգին մարգարտի ու
ջավահրե ամարաթներում մեծացած Կրեսոսը, որ իրանից բախտավոր աշխարքի երեսին
էլ մարդ չէ՛ր համարում, ընկած մեկ պարսիկ զորականի առաջ, շունչը բերնին
հասած՝ փախչում էր, որ իր գլուխն էլա պրծացնի, պարսիկը ետևիցը հասավ։ Սուրը
գլխին պսպղաց, աչքերը սևացավ, դեռ գլուխը չտված՝ հենց իմացավ, թե մահն, էն
ա, հոգին առավ։ |
Ամառն էկել էր, սիրտս էլի մթնել: Տարվան ո՛չ մեկ ժամանակը էնքան ինձ չի տանջում, ինչպես ամառը:
|
Շատ անգամ պարապ ժամանակս միտք
էի
անում, էնպես մեկ բան գրեմ, որ մեր խալխի սրտովն ըլի, բայց չէի գիտում թե
ինչ լեզվով գրեմ: Մեր գրաբար լեզուն անգին է,
նմանը չունի, ինչքան լեզու էլ
որ գիտեմ, մեկն էլա էն
համը, էն
քաղցրությունը, էն
ճոխությունը չունի.
|
|
|